چروده: سپتامبر 2009

چَروَدِه ( Charvadeh ) از روستاهای ییلاقی بسیار زیبا با استعدادهای بالقوه کشاورزی و توریستی با جاذبه های طبیعی از جمله کوهستانهای اطراف و رودخانه خروشان و پر آب با چندین آبشار بزرگ و کوچک در سراسر مسیر خود و همچنین باغات میوه ، گردو و زمین های کشاورزی با خاک حاصلخیز و نیز چشمه های پر آب و بناهای قدیمی با معماری سنتی خاص خود در دل کوهستانهای زیبای پره سر و با فاصله ٣٣ کیلومتر از شهر پره سر قرار دارد

دلایل نامگذاری روستا

در مورد نامگذاری« چَروَدِه » چندین نظر مختلف وجود دارد . برخی از قدما این روستا را « چهار دیوار ده » می نامیده اند که علت این نامگذاری را به سبب وجود کوههای سر به فلک کشیده در چهار طرف روستا ، برشمرده اند ، این کوهها همانند دیوارهایی طبیعی از چهار جهت روستا را در بر گرفته اند . برخی دیگر این روستا را به سبب همجواری با دهات همجوار ، «چهار وَر دِه» می نامند و این دهات عبارتند از روستای« اَندَل » در شمال شرقی ، روستای تاریخی « وَسکه » در جنوب شرقی ، روستای « وُوزَشَم » در جنوب غربی و روستای « برین » در شمال غربی ،به سبب این عقیده و برای سهولت در تلفظ در طول تاریخ نام روستا از « چهار وَر دِه » به « چَروَدِه » کنونی تغییر نام داده است . برخی دیگر از پیران محلی میگویند : به سبب زندگی ایل بزرگ « چراج (charaj ) » در آن « چَراجَه دی ( charajadi ) » نامگذاری شده است که به مرور زمان و با نام فعلی « چَروَدِه » یا در گویش محلی « چَروَدی » خوانده می شود . البته در این مورد اطلاعات کامل و دقیقی که مستند باشد در دست نیست و ما همواره در پی کشف این حقیقت میباشیم تا مستندات کاملی از نامگذاری این روستا به دست آوریم .

ساکنین روستا

همانطور که گفته شد عمده ساکنین این روستا را ایل بزرگ چراج با مردمانی ساده ، بی آلایش و سخت کوش تشکیل می دهند . قریب به نیمی ازساکنین روستا دوازده ماه سال را در روستا بسر میبرند و شغل اصلی آنان دامداری و کشاورزی است که همواره زن و مرد ، پیر و جوان ، بزرگ و کوچک ، دوشادوش هم به کار کشاورزی و دامداری می پردازند تا از این راه امرار معاش و گذران زندگی نمایند . سایر ساکنین روستا افرادی هستند که به جلگه گیلان جهت سکونت و کار مهاجرت کرده اند و عموما در شهر پره سر و آبادی های اطراف آن و دیناچال و روستاهای دهستان دیناچال سکنی گزیدند .برخی از این افراد شش ماه از سال را در « چَروَدِه » و شش ماه دیگر را در جلگه و نزدیک شهر زندگی می کنند . برخی دیگر نیز با پایان یافتن فصل نشا در شالیزارهای برنج و برای فرار از گرمای طاقت فرسای تابستان و شرجی هوا به « چَروَدِه » کوچ فصلی میکنند و تا شروع درو مزارع در ییلاق « چَروَدِه » می مانند . در روستا به این گروه از ساکنین خوش نشین نیز گفته میشود .

شغل اصلی ساکنین کشاورزی و دامداری است . این مردمان به پرورش انواع دام از قبیل گاو ، گوسفند ، بز ، اسب ، گاومیش و همچنین برخی از اهالی با پرورش زنبور عسل مشغول هستند .

در گذشته های دور علاوه بر اینها گوزن نیز پرورش میدادند . این مطلب را قدما به صراحت بیان کرده اند .

اینم تصویری دیگر از تلاش مردم در رفع نیازهای خود

معماری و بافت ساختمانهای روستا

بافت ساختمان های مسکونی در « چَروَدِه » از معماری منحصر به فرد خود تشکیل شده است و عمده این ساختمان ها با مصالحی کاهگلی و سنگ طبیعی و چوب به صورت ویلایی میباشند . این ساختمانها با دیوارهایی کاهگلی و قطور که از ٨۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر پهنا دارند و تماماً از مالات کاهگل و سنگهای طبیعی استخراجی از کوهستانها ، بنا شده اند و در هر «چهار» الی «پنج» رج از دیوار کلافی از جنس چوب جنگلی ارّه کشی شده که اصطلاحا در زبان محلی به « نالکشی» و یا« نعلکشی» موسوم است ، وجود دارد این کار باعث استحکام و پابرجایی سازه میشود . چون همانند آروماتوری قوی مانع از گسستگی و از هم پاشیدن دیوار ها میشود . در نهایت سقف ساختمان از چوبهای جنگلی تیر ریزی شده و پس از پشت بام به شیروانی ختم میشوند . نوع پوشش شیروانی نیز از چوبهای جنگلی ، که به صورت تخته های کوچک به طول تقریبی ٤٠ الی ٦٠ ، پهنای ٢٥الی ٣٥ و قطری معادل ٢ سانتیمتر که توسط نجارانی ماهر و بوسیله تبر درست شده اند و به نام «لَت Lat » موسومند ، میباشد .این پوشش توسط نجارانی زبردست ، با چنان مهارتی بر روی هم قرار میگیرند که بزرگترین بادهای موسمی که گرمش نام دارد و در اواخر سه فصل سال ( تابستان ، پاییز و زمستان ) در جهت جنوب شرقی به سمت جنوب غربی میوزند نیز مقاومند و این در حالی است که تنها بر روی قسمتهایی از شیروانی و گوشه های چهار جهت آن قلوه سنگ نهاده میشود .

عمده چوبهای جنگلی از گونه های : راش ، سرخدار ، بلوط ، ممرز ، اوری ، غان ، نمدار ، ملج ، گردو ، توسکا ، اوجا ، لرگ و گونه ای از افرا در ساختمان های این منطقه مورد استفاده قرار میگیرد
.

ساختمانها به واسطه بنا شدن در زمینهای شیب دار نوع خاصی از معماری را دارار هستند که مختص مناطق ییلاقی و کوهستانی تالش است . این ساختمانها عموما از سه یا چهار اتاق تشکیل شده اند . در بدو ورود به داخل منازل یک اتاق نسبتا کوچک در حدود ٦ تا٨ متر مربع که به عنوان راهرو استفاده میشود وجود دارد . سپس با دو یا سه پله به طرف اتاق پذیرایی با سه پنجره که عموما در ضلع جنوب شرقی و جنوبی بنا قرار داشته و در زیر آن انباری وجود دارد . ((" چون بنا در سطحی شیب دار قرار دارد و در حین ساخت به ندرت گود برداری و هموار کردن زمین صورت میگیرد" )) دردیوارهای این اتاق تاقچه های متعددی وجود دارد که بر روی بعضی از آنها چراغ گردسوز قرار داده میشود که هم باعث نورافشانی خوب و هم دوری از دسترس کودکان می باشد . در ضلع شمال و شمال شرقی منازل اتاق نشیمن که در فصول گرم سال بسیار خنک و در فصول سرد سال به واسطه وجود بخاری هیزمی بزرگ که در وسط آن قرار دارد گرم میباشد ، قرار گرفته است . در دیوار این اتاق نیز دو یا بعضاً سه فرورفتگی به عنوان تاقچه وجود دارد که کاربردهای خاص خود را داراست . بر روی بعضی از این تاقچه ها درب هایی چوبی که با دستان پرتوان خراطان محلی به زیبایی هرچه تمامتر خراطی و منقوش شده اند وجود دارد . و این بیانگر ذوق هنری و توانایی ذهنی ساکنین این روستای زیبا است . در بعضی از ساختمانها اتاقی نیز در ضلع غربی و جنوب غربی قرار دارد که به عنوان اتاق خواب و گاهاً سایر مصارف خانواده کاربرد داشته، قرار دارد . این اتاق در ساختمانهای ساکنین خوش نشین به عنوان آشپزخانه مورد استفاده قرار میگیرد . اما ساکنین دائمی روستا در جلوی ساختمان مسکونی خویش ساختمان کوچکی در ابعاد ٤٠٠ ×٦٠٠ سانتیمتر بنا نمودند که به عنوان آشپزخانه و غذاخوری کاربرد دارد و در کنار آن اتاقک کوچکی که تنور در آن قرار دارد و برای پخت نان از آن استفاده میشود .